Умар Анарбаев, серепчи: “Жаштар борборго көчпөстөн, өз жеринде окуп, билим алышсын”
-- Аймактарды өнүктүрүү саясаты ишке ашпаса, ички миграция агымын Бишкек шаары көтөрө албай баратат го? Бул боюнча өкмөт кандай аракеттерге өтүүсү керек?
-- Эгер аймактарды өнүктүрүү саясаты ишке ашпаса, ички миграция агымы мындан ары да күчөй берет. Натыйжада, Бишкек шаары калктын тыгыздыгына, инфратүзүмгө жана социалдык кызматтарга (мисалы, мектептер, оорукана, суу жана жарык камсыздоо) туруштук бере албай калышы мүмкүн. Бул көрүнүш шаарда жашоо сапатынын төмөндөшүнө, батирлердин кымбатташына, жумушсуздуктун жана социалдык чыңалуунун өсүшүнө алып келет.
Өкмөт бул көйгөйдүн алдын алуу үчүн биринчи кезекте аймактарда экономикалык мүмкүнчүлүктөрдү түзүүгө көңүл бурушу керек. Ар бир аймактын өзүнүн потенциалын аныктап, ошол тармактарды (мисалы, айыл чарба, өнөр жай, туризм) өнүктүрүүгө багытталган программалар иштелип чыгышы абзел. Жергиликтүү тургундар өз айылында же шаарчасында эле иштеп, акча таап, үй-бүлөсүн багуу мүмкүнчүлүгүнө ээ болушу керек. Мындан тышкары, аймактарда сапаттуу билим берүү жана медициналык тейлөөнү камсыздоо зарыл. Жаштар борборго көчпөстөн, өз жеринде окуп, квалификациялуу билим алууга жана ишке орношууга шарт болушу керек. Ошондой эле жаш адистерди аймактарда калтырууга түрткү берүүчү механизмдер – турак жай программалары, жеңилдетилген насыялар, атайын кошумча төлөмдөр механизмдерин колдонуу зарыл. Инфраструктура да маанилүү ролду ойнойт. Жолдордун, суу жана электр тармактарынын абалы, интернетке жеткиликтүүлүк – булардын баары аймактардагы жашоонун сапатына түздөн-түз таасир этет.
Эгер бул шарттар жакшыра турган болсо, көп адамдар борборду көздөй агылбайт. Деги эле ички миграция саясатын түз жолго салуу үчүн чоң стратегиялык программа иштеп чыгуу абзел.
Жыйынтыгында, өкмөт комплекстүү жана туруктуу саясат жүргүзүп, аймактарды жашоого ыңгайлуу, экономикалык жактан туруктуу аймактарга айландыруусу шарт. Болбосо, Бишкек жана башка ири шаарлар калктын тыгыздыгына байланыштуу олуттуу социалдык жана инфраструктуралык кризиске дуушар болушу мүмкүн.
