Эмне үчүн сенин уйкуң бүгүн начар болду?
Кечээ кечинде уктаар алдында телефонго акыркы ирет көз жүгүрттүң. Төшөктө жатканың менен мээң дале иштеп жатты. Планды ойлодуң, сүйлөшүүлөрдү эстедиң, жиниң келген учурларды кайра-кайра элестеттиң. А түндө денеңди калыбына келтирүү керек болчу:
-- мээ тазаланышы;
-- гормондор тең салмакка келиши;
-- иммунитет бекемделиши.
Бирок бул болбой калды. Же болбосо жарым уйкуда гана уктайсың. Ошондуктан эртең менен денең оор, көңүл чөгүңкү, демилге төмөн. Себеби, түнкү уйку – ден соолуктун негизи.
Изилдөөлөр эмнени көрсөтөт?
1. CDC (АКШнын ооруларды башкаруу борбору):
Ар бир үчүнчү адам жетишсиз уктап жүрөт – түнү 7 сааттан аз. Бул жүрөк оорусу, диабет жана депрессиянын коркунучун эки эсе жогорулатат.
2. Harvard Medical School:
Туура уйку когнитивдик функцияны 33%га жакшыртат. Ал эми туруктуу уйкусуздук мээнин эрте картаюусуна алып келет.
3. Sleep Foundation (2022):
Түнү 6 сааттан аз уктаган адамдар салмак кошууга 45% көбүрөөк жакын.
Мына сага беш илимий негизделген кеңеш, бүгүн баштасаң болот:
1. Экрандан алыстагын (уктардан 1 саат мурун).
Көк жарык мелатониндин бөлүнүшүн 55%га азайтат (Journal of Clinical Endocrinology, 2015).
2. Бир убакта укта, бир убакта ойгон.
Мээ биоритмге көнөт – уйку тереңирээк болот.
3. Бөлмө салкын болсун (18–20°C).
Салкындык – “укта” сигналынын табигый триггери.
4. Кечкисин ашыкча тамак жебе.
Ашказан иштеп жатса, дене толук эс албайт.
5. Таңкы жарык маанилүү.
Жарык мелатониндин деңгээлин төмөндөтүп, күндүз сергектикти күчөтөт. Ошондо кечинде уктоо оңой болот.
Эсиңде болсун:
Сен уктап жатканыңда организмиң сен үчүн иштеп жатат. А сен ага шарт түзүп беришиң керек.
Эгер уйкуңду оңдосоң:
-- маанайың көтөрүлөт;
-- териң тазара баштайт;
-- салмагың стабилдешет;
-- кандагы кант жана басым тең салмакка келет.
Уйку бекер, бирок эң баалуу дары. Аны сен үчүн эч ким уктай албайт.
Кайсы кеңешти сен бүгүн колдонуп көрмөкчүсүң?
Эрмек Исмаилов
"Азия Ньюс" гезити
